VOORUITGANG – Nieuwjaarsspeech Gwendolyn Rutten 16 januari 2017

Gelukkige momenten zijn er om te koesteren.

In december was ik bij mijn oma. Ze is 92 jaar, helder van geest, sterk van gestel, optimistisch van aard.

Ik zat bij haar aan tafel. Zij praatte en ik luisterde. Ze vertelde haar verhalen. Met anekdotes en met die warme tinteling in haar ogen.

Over het leven op de molen en later in de slagerij – “we werkten hard. We bouwden een zaak op en we maakten ook veel plezier”.

Over de oorlog – “Ik hoop dat gij dat niet moet meemaken”.

Over hoe ze hield van mijn opa – “Wij zagen elkaar graag van de eerste tot de laatste seconde.”

Mijn oma groeide op in een gezin met negen kinderen en ze maakte als jonge vrouw de oorlog mee.

Pas na de oorlog kon zij als vrouw stemmen in dit land. Amper twee generaties later sta ik, haar kleindochter, hier als voorzitter van de Vlaamse liberalen.

U vraagt zich misschien af: waarom begint onze voorzitter met het verhaal van haar oma?

Wel, ik zal het u vertellen: niet alleen omdat ik haar zo graag zie of omdat je de gelukkige momenten moet koesteren.

Neen, het is vooral belangrijk omdat haar verhaal ook het verhaal is van ons land, van zovele andere mensen.

Vrij zijn. Zelf kunnen kiezen voor geluk in de liefde en in het leven. Veilig zijn. In vrede kunnen leven na twee wereldoorlogen. Hard werken, en er ook de vruchten van plukken.

Dat is de droom van de naoorlogse generatie. Het is de droom van mijn oma. Vrij zijn, veilig zijn en vooruitgaan.

Vandaag hebben we opnieuw zo’n droom nodig.

Een samenleving waar iedereen vrij is, iedereen veilig is en iedereen vooruit kan gaan. Een samenleving waar mensen goesting hebben in de toekomst. En weet u wat? Zo’n samenleving, die visie, dat is waar liberalen goed in zijn.

De geschiedenis, die staat vast. De toekomst, die moet nog geschreven worden.

Het verhaal van mijn oma deed me beseffen: Dat wij vandaag opnieuw moeten opkomen voor vooruitgang.

Want vandaag weet niemand nog of dat kan. Of dat nog mogelijk is. Voor henzelf. Voor hun kinderen. Er verandert zoveel. En het gaat allemaal zo snel.

We gaan anders werken. Anders communiceren. Anders leren. Anders leven. De wereld verandert. De wereldpolitiek verandert. Wij veranderen.

Alles wordt anders. En we weten soms niet goed of we daar bang van moeten zijn of enthousiast. Wel, ik zeg u duidelijk: Kies voor dat laatste. Heb goesting in de toekomst. Maak een nieuwe droom.

Ik weet wat we daarvoor nodig hebben. Vrijheid, veiligheid, en vooruitgang. En dat, dat zijn onze strijdpunten voor de komende jaren.

VOORUITGANG

Laat ik met dat laatste beginnen. Vooruitgang.

U weet dat ik op ronde ben. Ik kwam in een schoenwinkel van een man die de zaak van zijn vader heeft voortgezet op eigen kracht Hij heeft niet verkocht aan een keten. Dat is zo een winkel, je staat daar tussen de rekken, je ruikt het leer. En ik vroeg hem hoe de zaken gaan. Niet gemakkelijk. Mensen komen hier passen en kopen dan op het internet. Maar hij had ook een oplossing gevonden. Hij had zelf een online-winkel gemaakt.

Dat is ondernemen. Zelf op zoek gaan: Hoe kom ik vooruit in een digitale wereld? En dat is niet gemakkelijk. En eigenlijk heeft iedereen in alle sectoren hetzelfde probleem. Kranten, winkels, hotels en taxi’s. Voor iedereen staat de wereld op zijn kop. En dus moeten wij helpen.

Ik weet hoe we dat niet moeten doen. Nog meer jaloezie, nog meer belastingen, nog meer regels.

Ik zal u zeggen wat we wel moeten doen.

We kunnen alleen maar vooruit gaan met meer goesting, minder belastingen en minder regels.

Zelfstandigen, ondernemers, vrije beroepers, dat zijn mensen die risico nemen. Ze werken vaak zeven dagen op zeven. En ze doen dat graag, omdat het hun eigen zaak is.

Ze gaan schulden aan om hun dromen waar te maken. Ook al hebben ze geen betaalde vakantie, geen eindejaarspremie, geen dertiende maand. Als ze ziek zijn, geen inkomen. Geen klanten, geen opbrengsten. Geen vaste uren. Geen anciënniteit. Geen verworven rechten. En als het verkeerd gaat … trekt uw plan. Zo gaan ze in dit land hier met zelfstandigen om. En dat is een schande.

Maar als het lukt? Wat krijgen ze dan? Applaus? Vergeet dat maar. Wie hier succesvol is, krijgt jaloezie. En als het van sommigen afhangt, nog een extra meerwaardebelasting erbovenop.

Wel, ik zeg u, heel duidelijk. Niet met ons, niet met de liberalen.

Wij willen net meer succesverhalen. Meer innovatie. Meer ondernemerschap. Meer trots op wat we kunnen. Meer goesting. Zo laten wij de economie draaien.

Weet u wat we nog nodig hebben om vooruit te gaan? Minder belastingen. Waarom willen andere partijen hier altijd alles meer belasten? Dat is gewoon een denkfout.

Met eenvoudigere en lagere belastingen zouden we het beter doen.

Ik geef u het voorbeeld van de schenkingsrechten. Dankzij een veel lager tarief, worden huizen nu weggeschonken. Dat is goed voor jongeren. Dat is goed voor de economie. Dat is goed voor de schatkist.

Nog een voorbeeld: de loonkostverlaging. We verlaagden de belastingen op arbeid van 33 naar 25%. Ook al draait die maatregel nog niet eens op volle toeren. Toch creëerden we intussen al meer dan 100.000 jobs.

Minder belastingen, méér mensen aan het werk. Zó werken onze recepten.

Ik heb nog een paar voorstellen.

Laten we de belastingen verlagen voor wie investeert in onze ondernemers. Het was onze Willy De Clercq die in de jaren ‘80 de economie een boost gaf. Zo’n maatregel hebben we vandaag opnieuw nodig. En daar gaan wij voor zorgen.

En dan de vennootschapsbelasting. Ook omlaag.

Zodat het buitenland hier kan investeren. Maar veel belangrijker nog, zodat onze eigen ondernemers beter kunnen concurreren met dat buitenland. Want vandaag is het gewoon niet eerlijk. Multinationals als Apple of Starbucks zorgen er met boekhoudkundige trucs voor dat ze amper belastingen betalen. Daar kunnen onze eigen ondernemers niet mee concurreren. En daarom, daarom, moet die vennootschapsbelasting omlaag.

En wat hebben we nog nodig? Minder regels.

Beste vrienden, Wij hebben een wet die ons zegt wanneer de nacht begint. Hier is dat om 8u ‘s avonds. In Nederland is dat om middernacht. En dat is de reden waarom onze schoenen in Nederland worden ingepakt.

En we hebben nog veel meer wetten. Om te zeggen hoeveel we mogen werken. Om te zeggen wanneer we niet mogen werken. Op zondag bijvoorbeeld. Om te zeggen wanneer de solden beginnen. Zo veel regels, dat helpt ons niet vooruit. Dat remt ons af.

En wat dus wel werkt zijn minder regels. Minder belastingen. En meer goesting.

Dat zijn ook de recepten die onze regeringen gebruiken.

Alle sociaal-economische parameters springen op groen. Er zijn ondertussen 4,6 miljoen mensen aan het werk. Er zijn meer jobaanbiedingen dan ooit tevoren. Er zijn minder werklozen We creëerden 20.000 flexijobs. Er zijn minder faillissementen en meer zelfstandigen. En dankzij de lastenverlagingen en het interprofessioneel akkoord krijgt u allemaal opnieuw extra netto. Met de groeten van Open Vld!

Mijn boodschap voor de regeringen is heel simpel: Doe zo voort. Neem slimme maatregelen en luister niet te veel naar de oppositie. Want het is de taak van de oppositie om tegen te zijn. Het is onze taak om vooruit te gaan.

VEILIGHEID

Niet alleen vooruitgang is belangrijk, ook veiligheid. Tijdens mijn ronde vorige week, kwam ik een man tegen die mij eens stevig zijn gedacht kwam zeggen. Het was een interessante discussie. Fel, hevig.

Maar toen het over de wereld ging, over de globalisering, werd hij stil. “Dat begrijp ik niet goed”, zei hij. In Rusland rolt Putin met de spierballen. In Amerika zit een man in het Witte Huis die mensen beledigt en waarvan ik eigenlijk niet wat ik ervan moet denken. De Chinezen, die kopen zich overal in. Met Canada mogen we van die Magnette geen zaken meer doen. Turkije heeft Europa in een houdgreep en dreigt om de grenzen opnieuw te openen. En ondertussen inspireert de waanzin van de Islamitische Staat jongeren om zichzelf op te blazen. En terwijl dat allemaal aan het gebeuren is in de wereld, is het hier in Europa opnieuw “ieder voor zich”. Geloven we dat echt? vroeg hij. Geloven we echt dat we alléén beter af zijn? Dat wij Belgen, Vlamingen, Brusselaars al die wereldproblemen alleen aan kunnen? Dat is toch onzin? Awel ja, dat is onzin.

Als klein en open land in het hart van Europa, mogen wij nooit terugplooien op onszelf. Wij moeten open denken, open handelen. Wij moeten samenwerken op tal van gebieden. Internationaal en Europees. Met 27 als het kan, en met minder als het moet.

Denken Trump en Magnette dat nu echt? Dat we het beter zouden doen, als we alleen nog gebruiken wat we zelf maken. Als Amerikanen alleen nog maar met Amerikaanse auto’s rijden. Als Walen alleen nog maar naar Waalse verkeersborden kijken? In Vlaanderen leven wij van export. Onze beeldschermen zijn de top. En we hebben nog een wereldproduct: bier. Stel u voor dat wij al ons bier alleen zouden moeten opdrinken. Maggie, hoe zou onze lever er dan uit zien?

Vrijhandel leidt tot welvaart en vooruitgang. En tot meer vrede en veiligheid. Want landen die handel drijven. Die voeren geen oorlog. Dat is eigenlijk heel erg simpel. Je schiet toch niet op je klanten?

We moeten dus samenwerken om onze veiligheid te garanderen. Zeker in de strijd tegen terreur. Terroristen kennen geen grenzen.

Ze kennen geen landsgrenzen, geen taalgrenzen, geen gemeentegrenzen en al helemaal geen grenzen tussen politiezones. Terroristen werken internationaal.

De bom die ontplofte in Parijs is hier gemaakt. De dader van Berlijn is half Europa rondgetrokken voor hij in Milaan gepakt werd. De aanslagen hier in Brussel werden vanuit Syrië beraamd.

Als we hen willen pakken, Dan moeten we internationaal samenwerken. Dan moeten we samen de terreur van IS bestrijden.

De beste manier om veilig te zijn en te blijven, is onze vijand altijd één stap voor te zijn.

Daarom moeten we meer investeren in inlichtingendiensten.

We moeten niet bang zijn van nieuwe technologie. Want die kan ons helpen in de strijd tegen terreur. Maar dan moet die technologie zelf ook veilig zijn Ze moet onze privacy garanderen. Want met uw bedgeheimen, Daar heeft niemand zaken mee. Nietwaar Philippe. Niet de staatsveiligheid. En al helemaal niet meneer Poetin of meneer Trump.

We moeten evenwichtig reageren, niet overdrijven.

Want wie met een kanon op een mug schiet, heeft vooral een gat in de muur.

Het onmogelijke kan niet. We kunnen niet voor elke deur een politieagent zetten. We kunnen niet elke auto, bus, tram of vliegtuig controleren. Als we de grenzen van ons kleine België zouden sluiten, snijden we vooral in ons eigen vlees.

In deze verhitte strijd moeten we het hoofd koel houden, om veilig te zijn. Mensen moeten erop kunnen vertrouwen dat hun leiders kordaat zijn, maar nooit te ver gaan. Dat we niet het kwaad worden dat we bestrijden.

Liberalen strijden tegen terreur. Doelgericht in plaats van blind. Rechtschapen in plaats van barbaars. Proportioneel in plaats van totalitair. En in een rechtstaat en nooit in een politiestaat.

VRIJHEID

Ik heb jullie daarstraks over mijn oma verteld, en over mij, maar nog niet over mijn dochter. Als jullie denken dat ik een felle ben, die staat pas op haar strepen.

En gelukkig maar. We zijn vier generaties verder. Haar vrijheid is voor haar vanzelfsprekend. Zij kiest zelf. Op wie ze verliefd wordt. Wat ze later wil worden. Of ze kinderen wil, of niet.

Maar wat met de wereld van een 13-jarige die opgroeit in een radicaal islamitisch gezin? Een meisje dat van kop tot teen bedekt moet rondlopen. En al uitgehuwelijkt is door haar eigen vader.

Dat gebeurt niet alleen ver weg. Dat gebeurt vandaag hier bij ons. Gewoon hier om de hoek, onder onze neus.

Ik maak me daar grote zorgen over. We moeten veel meer opkomen voor ons eigen model. Voor die ongelooflijke vrijheid die wij hier hebben. Waarin je zelf beslist. Of je trouwt, samenwoont, of alleen blijft. Met een vriend of een vriendin wil trouwen. Of je van geslacht verandert. Of niet. Of je gelooft, van geloof verandert, niet gelooft. Dat kies je hier allemaal zelf, als individu.

Hier ben ik vrij. Hier ben jij vrij. Hier zijn wij vrij. En daar zijn we fier op.

De Islamitische Staat bedreigt ons van binnenuit. Ultraconservatieve moslims leven hier, bij ons, in een parallelle maatschappij. Ze radicaliseren. Ze leven volgens de wetten van de sharia. Ze huwen hun dochters uit. Ze laten hun vrouwen geen hand geven. Ze bedekken ze van kop tot teen. Voor hen is elke homo een zieke.

Dat is niet alleen achterlijk, maar vooral ook onaanvaardbaar. In de eerste plaats voor alle moslims die wel onze vrijheden delen.

Zij zijn de eerste slachtoffers, Families die worden uitgescholden als ze zich te “westers” gedragen. Meisjes die een hoofddoek gaan dragen alleen maar om “met rust gelaten te worden”.

En uiteindelijk, zijn we allemaal slachtoffer. Wij moeten allemaal opkomen voor onze vrijheden, Voor de fundamenten van onze samenleving, De waarden van de verlichting die aan de basis liggen van onze liberale rechtstaat.

Er zit een schot tussen de kerk en de staat, een vrouw is evenveel waard als een man, je houdt van wie je wil je zegt wat je denkt.

Over die principes onderhandelen wij niet.

Na jaren van debat en strijd hebben de katholieken in ons land het principe van de individuele vrijheid aanvaard. Onder impuls van ons kwam er wetgeving voor abortus en euthanasie, konden mensen kiezen om samen te wonen, maakten we het voor holebi’s mogelijk om te trouwen en een gezin te stichten. Niets moet, maar die individuele vrijheid is er wel.

Net nu we dachten dat het grootste deel van die strijd voorbij was, herhaalt de geschiedenis zich met de radicalisering in onze samenleving.

Dit mag niet. Als we van andere religies gaan aanvaarden wat we jarenlang bij katholieken hebben bestreden, dan draaien we de klok jaren terug. Ik wil dat niet. Ik wil zelfs geen seconde achteruitgaan. Wie deze rechten en vrijheden wil terugdraaien zal ons liberalen op zijn weg vinden.

We maken geen compromissen over onze basiswaarden. Religie is géén excuus om meisjes thuis te houden van de zwemles.

Géén excuus om homo’s in elkaar te slaan. Het is géén excuus om iemand een hand te weigeren. Het is géén excuus om vrouwen voor hoer uit te schelden. Géén excuus om niet te mogen lachen met Jahweh, God of Allah.

Laten we trots zijn op ons idealen en op onze vrijheden. Op onze strepen staan en sneller ingrijpen als het misgaat.

En dit is heel belangrijk: In die strijd moeten we altijd twee dingen voorop houden.

Eén: we mogen nooit veralgemenen. Dé moslim bestaat niet. Wij zijn allemaal vrije individuen.

Twee: iedereen gelooft wat hij wil, Vrijheid van godsdienst is ook een vrijheid. Vrijheid en religie zijn niet tegengesteld. Vrijheid en islam zijn niet tegengesteld. Het mooie van onze verlichtingswaarden, van onze rechten en vrijheden is dat ze er voor iedereen zijn.

Wat je ook studeert, wat je ook gelooft, wat je geslacht ook is, of je geaardheid, wat je huidskleur ook is, hoe je er ook uit ziet, ze zijn er voor iedereen.

SLOT

Ik begon deze speech met mijn oma. Met een gesprek met haar over kleine en grote dingen in het leven.

Want uit kleine verhalen, kan je vaak grootse dingen leren. U hebt het deze week gezien maar ik wil het u ook zelf vertellen. Dat is de reden waarom ik op Ronde van Vlaanderen ga. Ik kom langs in alle 308 gemeenten in Vlaanderen en in Brussel en ga in gesprek.

Want er broeit iets in onze samenleving. Dat hebben we in 2016 allemaal gevoeld en gezien.

Luisteren naar mensen en spreken met mensen is de essentie van politiek, dat vind ik toch. Nodig mij uit en ik kom naar u toe.

Ik wil een stem geven aan de mensen die nooit gehoord worden.

Ik ben er zeker van dat elk van jullie een eigen verhaal heeft, zorgen en ideeën over de toekomst. Durf dromen Bouw mee aan onze vrije samenleving.

Laat het weten. Praat erover. Trek de straat op. Ga mee op ronde. En spreid je vleugels. In 2017, hef het glas, gelukkig Nieuwjaar.

Enkel het gesproken woord telt