Je erfenis betalen met waardevolle kunstwerken
De erfbelasting die je verschuldigd bent niet met centen betalen, maar met een kunstwerk uit de erfenis. In theorie kan het al sinds 1985; in de praktijk gebeurt het nauwelijks. “Omdat de bestaande regeling te stroef en te complex is”, zegt Vlaams Parlementslid Cathy Coudyser. Ze werkte een flexibeler en eenvoudiger systeem uit.
Vlaanderen is al sinds 2002 bevoegd voor de regelgeving inzake erfbelasting. Maar het innen van deze belasting is pas de bevoegdheid van Vlaanderen sedert 1 januari 2015. Nu Vlaanderen volledig bevoegd is, biedt dit kansen om de overgeërfde federale regelgeving te vereenvoudigen, zodat het instrument meer benut kan worden. In de voorbije 10 jaar werden binnen de bestaande regelgeving welgeteld 2 aanvragen ingediend, waarvan dan nog maar 1 positief beantwoord werd, namelijk de nalatenschap van de familie Janssen.
De reden voor het gebrek aan succes is volgens Coudyser een hele reeks knelpunten:
Zo ontbreekt er om te beginnen al een duidelijke definitie van het begrip ‘kunstwerk’.
Er zijn ook geen termijnen bepaald waarbinnen de procedure afgerond moet worden.
Voorts is het onmogelijk om bij leven al duidelijkheid te krijgen of een stuk of een collectie in aanmerking kan komen voor de vereffening van de erfbelasting.
Ten slotte is het ook vruchteloos zoeken naar financiële stimuli die de vereffening van de erfbelasting ‘in natura’ voor de erfgenamen aantrekkelijker maakt dan een verkoop op de private markt.
“We willen een duidelijke definitie van wat in aanmerking komt om de erfbelasting mee te vereffenen. We moeten hier een ruime definitie hanteren, zoals ook in de ons omringende landen gebeurt. Niet enkel beelden of schilderijen moeten in aanmerking komen, maar ook archieven, manuscripten, tekeningen, juwelen, meubelen, serviezen…. Toch willen we dit koppelen aan een strenge kwalitatieve controle. Voor ons moet het instrument de ‘publieke’ Collectie Vlaanderen versterken en uitbreiden. Deze publieke collectie is het bezit van 6,5 miljoen Vlamingen. Dit is onze erfenis, dit is ons DNA. De stukken die in aanmerking komen moeten dus passen binnen het collectiebeleid van de Vlaamse overheid.”
“In de huidige regeling moet een bijzondere commissie een advies verstrekken. Nergens wordt bepaald hoe lang deze commissie daarover mag doen. Na het advies moet de minister van Financiën een beslissing nemen. Ook hiervoor is geen termijn vastgelegd Het kan dus perfect 10 jaar duren vooraleer een familie weet of de collectie of het kunstwerk in aanmerking komt voor de erfbelasting. Wij vragen om duidelijke en billijke termijnen voor zowel de expertencommissie als de minister. Bovendien stellen we voor dat niet enkel de minister van Financiën maar de hele Vlaamse Regering de beslissing neemt. Het gaat hier immers om de versterking van de ‘publieke’ Collectie Vlaanderen. Minstens moet ook de minister van Cultuur mee kunnen beslissen.”
“Verder moeten we inzetten op rulings en overeenkomsten bij leven: zo krijgt de erflater, die meestal zeer begaan is met de toekomst van zijn collectie, al bij leven zekerheid over de toekomst van zijn collectie. Recente evoluties in het erfrecht bieden de mogelijkheid om bij leven van de erflater tussen erflater en erfgenamen al overeenkomsten af te sluiten. Dit zou ook hier een oplossing kunnen bieden waarbij erflater, erfgenamen en de overheid, al bij leven van de erflater tot afspraken komen.
“Zoals in vele andere landen, stellen we voor om een ‘douceur’ van 20 tot 25 procent in te voeren als bijkomende stimulans voor de erfgenamen. Hierdoor komt de erfbelastingwaarde van het kunstwerk 20 tot 25 procent boven de marktwaarde te liggen. Daarmee worden families aangezet om te kiezen voor het betalen van de erfbelasting met kunstwerken in plaats van die te verkopen op de private markt.”
“Tot slot, willen we dit instrument beter promoten en bekendmaken via een handleiding en publicaties die verspreid worden via notarissen, private stichtingen, … ”
“Een eenvoudiger regeling zal ervoor zorgen dat het betalen van de erfbelasting met kunstwerken meer ingang zal vinden. Daardoor kunnen meer belangrijke en waardevolle kunstwerken, maar ook manuscripten, tekeningen, juwelen, … in handen komen van de ‘Collectie Vlaanderen’. Daarmee versterken en breiden we ons publiek patrimonium van topstukken en sleutelwerken uit”, besluit Cathy Coudyser.
Ze goot haar voorstellen in een conceptnota die ze zopas indiende in het Vlaams Parlement en die allicht nog dit jaar besproken wordt in de commissie Cultuur van het Vlaams Parlement.
