Vandaag is voyeurisme, het heimelijk bespieden van andermans naaktheid, niet gecatalogeerd als een strafbare vorm van aanranding van de eerbaarheid. Daarvoor is immers geweld of bedreiging vereist. Toch bestraffen bepaalde rechtbanken voyeurisme, anderen dan weer niet. Om de rechtspraak te stroomlijnen en rechtszekerheid te vergroten dienden Open Vld Kamerleden Patrick Dewael, Carina Van Cauter en Sabien Lahaye-Battheu een wetsvoorstel in om ook voyeurisme als aanranding van de eerbaarheid te omschrijven en dus strafbaar te stellen.
Het lijkt vanzelfsprekend dat het binnenkijken of filmen in kleed- en slaapkamers, het fotograferen onder rokken, het gluren door een sleutelgat van een toilet, niet door de beugel kan. Het slachtoffer is immers niet op de hoogte, verleent geen toestemming, en wordt bijgevolg aangetast in zijn of haar seksueel eergevoel en integriteit. “Toch stelt de wet vandaag dat er enkel sprake is van strafbare aanranding van de eerbaarheid indien er geweld, bedreiging of dwang mee is gemoeid”, zegt Patrick Dewael.
Desalniettemin oordeelden rechters in Hasselt, Tongeren en Leuven al dat dit voyeurisme een strafbare vorm van aanranding van de eerbaarheid is. Bepaalde collega’s in Gent en Dendermonde beweren het tegenovergestelde. Zij oordelen dat het passief voyeurisme zonder medeweten van het slachtoffer geen fysieke aantasting uitmaakt en dus niet strafbaar is. Dat zou wel het geval zijn moest er interactie plaatsvinden tussen dader en slachtoffer waarbij die laatste bijvoorbeeld vraagt bepaalde handelingen te stellen. Van Cauter: “Dit is een opmerkelijke redenering. Wat bijvoorbeeld met een dokter die zijn patiënt in slaaptoestand brengt en zich daarna aan hem of haar vergrijpt? Ook hier is immers geen sprake van interactie, toestemming of medeweten. Kan hij of zij ongestraft blijven?”
De procureurs-generaal klagen deze inconsequente behandeling van voyeurisme aan en vragen de wetgever op te treden. Ook de academische wereld heeft zich reeds over de kwestie gebogen en slachtoffers van voyeurisme zijn eveneens vragende partij om op te treden gezien zij zich in hun seksuele eer gekrenkt voelen.
Omdat het huidig wettelijk kader tekort schiet, ruimte laat voor uiteenlopende interpretaties en de rechtszekerheid ondergraaft, dienen de Kamerleden dus een wetsvoorstel in dat voyeurisme strafbaar maakt. “Het gaat dan om het zonder toestemming bespieden van een onwetend slachtoffer, met of zonder list en hulpmiddelen. Die daad wil ik voortaan catalogeren als een aanranding van de eerbaarheid”, aldus Lahaye-Battheu.
De liberalen stellen voor om daarbij een duidelijker interpretatiekader te hanteren dat uitgaat van de omstandigheid ‘zien en gezien worden’. Dewael legt uit: “Een persoon die zich bewust uitkleedt op een openbare plaats wordt niet aangerand. Indien het een exhibitionist betreft, is deze daad wel strafbaar. Voor de naturist op een naaktstrand of een naakte acteur geldt dit uiteraard niet. Een persoon die zich uitkleedt zonder de bedoeling om gezien te worden maar alsnog passief in het oog springt, is evenmin slachtoffer van aanranding van de eerbaarheid. Denk bijvoorbeeld aan een zonnebader op een terras dat vanop de straat zichtbaar is. Een persoon die zich ontkleedt in de privésfeer echter en er vanuit gaat niet gezien te worden maar toch wordt bespied, is wel degelijk aangetast in zijn seksueel eergevoel en seksuele integriteit. De dader moet daarvoor immers bewuste handelingen stellen of zelfs technische middelen gebruiken.”
