Vandaag tekent minister van Defensie Steven Vandeput samen met de Nederlandse minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert en de Luxemburgse ambassadeur in Nederland de heer Pierre-Louis Lorenz, een verdrag (Renegade) inzake de gezamenlijke luchtruimbewaking tegen burgervliegtuigen waarvan een terroristische bedreiging uitgaat. Dit belangrijk en uniek verdrag zal vandaag, woensdag 4 maart 2015, ondertekend worden in de marge van het Thalassa-overleg tussen afgevaardigden van de Belgische en de Nederlandse regeringen.
Het Renegade-verdrag versus QRA
Het verdrag houdt in dat België en Nederland via een beurtrol en in gelijke mate jachtvliegcapaciteit leveren voor de luchtruimbewaking van de drie landen. Luxemburg beschikt niet over een eigen jachtvliegcapaciteit.
Dit verdrag is een mijlpaal in de Europese defensiesamenwerking en uniek in zijn soort.
Voor de luchtruimbewaking heeft zowel België als Nederland op dit moment permanent twee jachtvliegtuigen paraat die met een korte waarschuwingstijd inzetbaar zijn, de zogenoemde Quick Reaction Alert (QRA). De luchtruimbewakingstaak kent twee aspecten. De QRA-taak in Navo-kader heeft betrekking op het onderkennen en eventueel onderscheppen van vijandige of ongeïdentificeerde militaire luchtvaartuigen. Deze taak wordt uitgevoerd op basis van het Navo-verdrag en berust in België op de grondwettelijke taak van de bescherming van het eigen en bondgenootschappelijk grondgebied. Het zojuist ondertekende verdrag heeft hierop geen betrekking.
De twee jachtvliegtuigen die permanent worden ingezet in het kader van hun QRA-taak voor de NAVO, worden ook ingezet voor de beveiliging van het nationale luchtruim tegen Renegade-toestellen, waarop het verdrag wel betrekking heeft. Indien een Belgisch jachtvliegtuig wordt ingezet in het luchtruim van Nederland of Luxemburg, gebeurt dat in opdracht van de nationale autoriteiten van het desbetreffende land. Luxemburg heeft in het verdrag het gebruik van dodelijk geweld boven het eigen grondgebied uitgesloten.
Tijdslijn van het verdrag
Op 18 april 2012 werd door de drie landen verklaard dat ze op defenisievlak de samenwerking zouden uitbreiden met o.a. Renegade en QRA.
Na een letter of intent (op 17 september 2013) zullen vandaag op 4 maart 2015 de ministers van Defensie het verdrag daaromtrent ondertekenen.
Hoe wordt het verdrag van kracht? Door ratificatie van het verdrag door de verschillende partijen rekeninghoudend met hun nationale wetgevingen daaromtrent. Voor België ratificeert de regering (uitvoerende macht) het verdrag vandaag, in dit geval via de ondertekening door de bevoegde minister. Vervolgens moet het parlement met het verdrag instemmen via het stemmen van een wet. Pas tien dagen na publicatie in het Staatsblad, is het opgenomen in de Belgische rechtsorde. Dit proces kan al snel een jaar in beslag nemen.
Realistisch gezien zullen de eerste toestellen de bewaking boven elkaars luchtruim kunnen uitvoeren vanaf medio 2017
Conclusie: dit Benelux akkoord gaat verder dan alle eerdere bestaande samenwerkingsverbanden en laat het volledige spectrum aan maatregelen, inclusief het gebruik van geweld, toe om de integriteit van het Belgisch en Nederlands luchtruim te beschermen.
