07 APRIL WERELDGEZONDHEIDSDAG, Depressie : praten met psychologen helpt!
“Over de Jaren heen heeft psychologisch onderzoek ons vele inzichten opgeleverd. Psychologen gebruiken deze kennis vandaag om mensen op een effectieve wijze te helpen met hun depressieve toestanden. De toegang tot dit soort van psychologische zorg in Europa blijft echter moeilijk,” stelt Koen Lowet, klinisch psycholoog en lid van EFPA’s Standing Committee on Psychology and Health
De WHO voorspelt dat het voorkomen van depressie als één van de meest prominente mentale gezondheidsproblemen zal toenemen alsmede ook de impact op onze gezondheidszorgsystemen. De kosten van depressie in Europa worden geraamd op te lopen tot 136,3 biljoen euro (data uit 2007) waarvan ongeveer 1/3 gezondheidszorguitgaven bedraagt.
Het is één van de redenen waarom deze editie van Wereldgezondheidsdag in het teken staat van de strijd tegen depressie, want depressie vormt één van de grootste gezondheidsuitdagingen voor de komende jaren! “Psychologen spelen een cruciale rol in dit gevecht,” zegt Lowet: “door kennis uit psychologisch onderzoek te gebruiken, dragen psychologen bij in de preventie, detectie en behandeling van depressie wereldwijd.”
De rol van psychologen is waarschijnlijk het beste gekend in hun klassieke, meer psychotherapeutische behandelingen van depressie. Psychotherapie is zo succesvol gebleken, dat het de voorkeursbehandeling is geworden in de meeste klinische richtlijnen voor milde en matige depressie.
Maar Lowet wijst ook nog op veel effectievere psychologische interventies zoals preventie: “De preventie van depressie door het veranderen van gedragsstrategieën, het aanleren van goede coping strategieën in hoe om te gaan met negatieve levensgebeurtenissen of het aanbieden van heldere educatie over wat er precies gebeurt wanneer mensen zich depressief voelen zijn vaak zeer effectieve maatregelen die psychologen kunnen doen in een beperkt aantal sessies.”
Helaas is de toegang tot psychologische zorg niet altijd gemakkelijk in de meeste Europese landen, ondanks deze veelbelovende evoluties. Lowet bevestigt: “De meeste Europese landen blijven investeren in meer “medische” behandelingen in plaats van in psychologische zorg en nog minder zelfs in preventieve programma’s. Als we de uitdagingen van morgen het hoofd willen bieden, dan moeten we onze focus veranderen en meer investeren in de preventie van depressie alsook in de toegang tot psychologische diensten en onderzoek.”
Julia Scharnhorst, klinisch psychologe en expert in geestelijke gezondheid op het werk, stress management en veerkracht voegt daaraan toe: “In onze kennisgedreven wereld worden mentale capaciteit en gezondheid meer waardevol, maar ook meer kwetsbaar. Het doel is eigenlijk om persoonlijke veerkracht te doen toenemen. Veerkrachtige personen zijn minder kwetsbaar voor depressies en andere mentale problemen.
Doelgroepen voor preventieve maatregelen zijn kinderen en adolescenten, maar ook volwassenen. “Preventieve interventies kunnen het voorkomen van nieuwe episodes van majeure depressies verminderen tot 25 % en zelfs tot 50 % wanneer stapsgewijze benaderingen worden aangeboden,” claimt Scharnhorst. Wereldwijd is suïcide de tweede doodsoorzaak bij personen tussen de leeftijd van 15 en 29.
Maar niet enkel individuen zouden aangemoedigd moeten worden om hun mentale gezondheid te bevorderen. Psychologen gaan ook op zoek naar de onderliggende oorzaken van depressie en andere mentale problemen. Depressies zijn het resultaat van een complex samenspel tussen sociale, psychologische en biologische factoren. Eén van die oorzaken is de continue stijgende niveau’s van stress, in het bijzonder op het werk. Personen die te lijden hadden onder een stresserende periode in hun leven (vb. jobverlies, verlies van een geliefde, trauma) zijn kwetsbaarder om een depressie te ontwikkelen.
Depressie op zich kan hogere niveaus van stress en disfunctioneren veroorzaken en zo de ernst van de problematiek doen toenemen. Dit is een nieuwe uitdaging voor de samenleving die de gecombineerde inspanningen vraagt van experten, politici en werkgevers. “De volledige implementatie van wetenschappelijke onderbouwde preventiestrategieën voor depressie moet nog gerealiseerd worden. Dit gat tussen wat we weten dat effectief is en de implementatie van die strategieën vereist nog steeds heel wat actie en het versterken van inspanningen in onderzoek en de verspreiding van de kennis uit dat onderzoek,” benadrukt Scharnhorst.
EFPA organiseert later dit jaar het tweejaarlijks Europees Congres voor Psychologie in Amsterdam (11 – 14 juli, 2017). Het congres zal zich toeleggen op “Psychology adressing Society’s Greatest Challenges/ Hoe psychologie kijkt naar de grootste uitdagingen in onze samenleving”. Heel wat aandacht zal gaan naar de preventie en behandeling van depressie en de organisatie van psychologische zorg in de verschillende Europese landen.
