Stad Geraardsbergen, Krakelingen en Tonnekensbrand 2016 met een zilveren randje
Krakelingen en Tonnekensbrand 2016 – 28 februari 2016
De magie van het vuur dat de winter verjaagt, de intrigerende symboliek van de eindeloze cyclus van het leven (in de bijzondere vorm van de krakeling) en de mythische berg die de vruchtbare velden domineert: het zijn de vaste ingrediënten waarmee de Tonnekensbrand en de krakelingenworp op de Oudenberg de eeuwen getrotseerd hebben. Het feest, dat in de oudst bewaarde stadsrekening (1393) al een oud gebruik genoemd wordt, appelleert aan de diepste verlangens van de mens. Daarom evolueerde het ook met de mens mee. Recente belangrijke toevoegingen zijn de gouden krakeling (1968), in een tijd waarin het brood niet meer als een schaars goed ervaren werd, en de historische stoet (1960). Deze stoet moest de eeuwenoude rituele optocht vanuit het stadscentrum naar de top van de Oudenberg een meer eigentijdse inhoud geven: het sacrale had aan belang ingeboet maar het bewustzijn dat het feest van Krakelingen en Tonnekensbrand een bijzondere erfgoedwaarde had, groeide. De Brugse stoetenbouwer Frans Van Immerseel kreeg ‘carte blanche’ om een stoet uit te werken die de geschiedenis van Geraardsbergen in de verf zette. Het gaf het feest een nieuw impuls maar na enkele jaren bleek de Brugse inbreng zwaar op de stadskas te wegen en nam de dienst Feestelijkheden zijn taak over.
Zuurstof
Stilaan verloor de stoet aan belangstelling: hij miste vernieuwing, zuurstof. Precies 25 jaar geleden riep toenmalig schepen Eric Spitaels een Krakelingencomité in het leven dat samengesteld was uit vrijwilligers, een bediende van de dienst Toerisme en van de Technische Dienst, en de verantwoordelijke schepen. De doelstelling was duidelijk: de stoet, die als trekker voor het hele feest fungeert, opnieuw aantrekkelijk maken. Over het recept waren de leden het snel eens: de stoet zou op historisch en volkskundig onderzoek gebaseerd zijn en een visueel spektakel worden op basis van aantrekkelijke kledij en accessoires en van een uitgekiende regie. Met vallen en opstaan slaagde het comité er in om de grote massa opnieuw aan te trekken, zowel inzake deelnemers (het drievoudige in vergelijking met vroeger!) als inzake toeschouwers. De keuze voor jaarlijkse vernieuwing bleek een schot in de roos: het vereiste wel veel inzet van de organisatoren en van de technische dienst. Amper was het feest (eind februari) voorbij of het comité brainstormde rond een nieuw thema. De volgende maanden zocht het informatie en tekenden de eerste contouren van de regie zich af. Tegen oktober kreeg de nieuwe stoet vaste vorm en kon de technische dienst aan de slag. Intussen werden mogelijke deelnemers gecontacteerd, de kledij uitgezocht, de informatiebrochure opgesteld… en vóór iedereen het goed en wel door had, was het alweer februari.
Zilver
De voorbije 24 jaar passeerde een zeer divers aanbod van thema’s de revue: plastische kunstenaars, de eerste trein, Hunnegem, de vrouw in de geschiedenis van Geraardsbergen, de eerste wereldoorlog, de Sint-Adriaansabdij, muziek, Keizer Karel, Geraardsbergenaars in het buitenland, verdwenen gebouwen… Dit jaar kan het publiek kennis maken met het ”hoog bezoek” dat onze stad ooit kreeg: van Lodewijk XI over Keizer Karel tot priester Daens. Ook het zilveren jubileum van het Krakelingencomité wordt in de verf gezet: als hoogtepunten beschouwen ze zeker de publicatie van 2 goed gestoffeerde studies over de herkomst, de historiek en de symboliek van het feest (1994 en 2012) en – natuurlijk – de opnames in de Vlaamse Inventaris Immaterieel Erfgoed (2010) en op de Unesco-lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid (2010).
Affiche
Een goede organisatie is een absolute ‘must’ voor een evenement als Krakelingen en Tonnekensbrand. Maar zonder participanten en zonder publiek is er geen feest. De affiche die Lisa Bilterijst ter gelegenheid van 25 jaar Krakelingencomité ontwierp, plaatst vooral déze mensen in de kijker: verschillende aspecten van het feest, met publiek, komen in de affiche immers aan bod. Zo willen de organisatoren iedereen bedanken die door zijn enthousiaste deelname dit eeuwenoude feest naar de volgende generaties mee helpt overdragen.
