Geef winkeliers vrijheid om openingsuren zelf te bepalen
Vandaag organiseerde de Kamer een hoorzitting over het voorstel van Vincent Van Quickenborne om handelaars de keuze te geven hun openingsuren te verruimen tot 22u. “Zij kunnen dan hun winkel openen op momenten dat de Vlaming tijd heeft om te winkelen. De hoorzitting, peilingen en studies wijzen uit dat meer dan de helft van de Vlaamse consumenten daar gebruik van zou maken, dat deze maatregel jobs zal creëren, dat vele ondernemers vragende partij zijn en dat ook kleine zelfstandigen kunnen profiteren.”
Vandaag mogen winkeliers openen tussen 5 uur en 20u, en op vrijdag tot 21u. België is samen met Luxemburg, Malta en Cyprus de enige EU-lidstaat die de openingsuren zo strikt bepaalt. In 19 lidstaten is er helemaal geen beperking. Vincent Van Quickenborne stelt met collega’s Patricia Ceysens, Frank Wilrycx en Ine Somers voor om handelaars de vrijheid te geven om te openen tussen 5u en 22u. Hun wetsvoorstel was vandaag onderwerp van een hoorzitting met de OESO, professor Van Ossel (Vlerick) en Luc Van Mol (kledingketen ZEB).
Peiling bevestigt vraag naar flexibelere openingsuren
Uit een iVOX-peiling uit mei 2014 afgenomen bij 50.000 Vlamingen blijkt dat er wel degelijk vraag is naar het verruimen van de openingsuren. 57% van de Vlamingen zou winkelen als de zaken langer open blijven. Maar liefst 81% van de jongeren tot 34 jaar zou dit doen, en 63% van de 35 tot 54-jarigen. Zij zouden willen winkelen bij de buurtwinkel-supermarkt, apotheker, bank, kortom de lokale zelfstandige zaken. 1 op 4 Vlamingen zou dit na 20u willen doen.
Van Quickenborne: “Deze cijfers tonen aan dat vooral de werkende generatie later basisproducten wil kunnen kopen dan vandaag kan. Zij hebben het moeilijk om én het werk, én het afhalen van de kinderen, én de hobbies, én het winkelen én het koken te combineren tussen 18u en 20u. Deze roep om flexibiliteit is minder uitgesproken bij de oudere Vlaming, maar zal zeker niet afnemen bij de jonge generatie, integendeel. De levensstijl van de Vlaming verandert. Onze maatregel kan de combinatie werk-gezin vergemakkelijken.” Professor Van Ossel bevestigt deze analyse. De Belgische consument is volgens hem zeker vragende partij, alleen beseft iedereen het misschien nog niet. Hij voorspelt dat vooral in de steden winkels -en in het bijzonder buurtwinkels met voedingswaren- langer zullen open blijven, de impact in gemeenten zou veeleer beperkt zijn.
Voordelen voor handelaars en arbeidsmarkt
Het verruimen van de openingsuren hoeft niet ten koste te gaan van de handelaars, integendeel. Uit een studie van de OESO uit 2014 blijkt namelijk dat het flexibiliseren van openingsuren, ook op zondag, resulteert in meer omzet en winst, meer jobs, maar niet in hogere prijzen. De omzet nam in Zweden toe met 5%, in de VS met 4 à 10%. Luc Van Mol van kledingketen ZEB die avondshoppings organiseert, kon dat in de hoorzitting bevestigen. Ook Van Ossel stelt dat hoe meer winkels open zijn, hoe meer euro’s er worden uitgegeven. In Duitsland steeg het aantal jobs met 3 à 4%, in de VS met 4 à 6%.
Opvallend is dat zowel de OESO als Van Ossel stelden dat vooral de kleine handelaars hun voordeel kunnen doen met het verruimen van de openingsuren, en niet zozeer de grootwarenhuizen en ketens. De kleine handelaars moeten vaak immers geen of geen hoge personeelskost dragen, kunnen de verkoop per werknemer –en dus productiviteit- opkrikken bij ruimere openingsuren, en kunnen veel flexibeler inspelen op de vraag van de consument. Van Ossel gaf het voorbeeld van de vele zelfstandige buurtsupers die op zondag alle klanten en dus omzet aantrekken. Het is volgens Van Ossel overigens onjuist om openingsuren aan te wijzigen als schuldige voor de verdrukking van kleinhandel door grotere spelers.
Van Quickenborne erkent dat een aandeel van de gecreëerde jobs parttime zullen zijn, maar betwist dat dit negatief is. “Deeltijds werk is helemaal niet per definitie slecht, te meer omdat we er dezelfde sociale rechten aan verbinden. Veel mensen zijn vragende partij om deeltijds te werken en op andere momenten dan de klassieke 9 to 5.” Dat bevestigde de OESO voormiddag. Bovendien geven parttime jobs kansen aan ‘outsiders’ op de arbeidsmarkt, zoals jongeren, ouderen, nieuwe Belgen. Zij geraken vandaag niet aan de bak door de overbescherming van de vaste 9 to 5 jobs. Flexibiliteit met sociale bescherming is de toekomst”, aldus Van Quickenborne.
Het liberale Kamerlid benadrukt dat de winkeliers niet verplicht worden tot 22u te openen. “We geven hen wel de keuzevrijheid om te openen op momenten dat de consument tijd heeft om te winkelen. Waarom niet wat later openen, en later sluiten? Niet meer, maar andere openingsuren. Zo is ook voor hen de combinatie werk-gezin leefbaar. De OESO concludeerde in 1997 reeds dat bredere openingsuren niet resulteren in een hoger aantal uren dat een winkel effectief open is. Winkeliers kunnen de eventuele extra personeelskost zo neutraliseren. We moeten ook onderzoeken of we de arbeidswetgeving niet moeten aanpassen zodat werknemers die tussen 18 en 22u werken niet duurder zijn.” Van Ossel noemde deze loontoeslagen die kunnen oplopen tot 300% een relict uit het verleden die ondernemerschap beknotten.
Met zijn wetsvoorstel wil Van Quickenborne de handelaars ook een eerlijkere kans geven in de concurrentie met de opkomende e-commerce, die 24/24u de consument bedient. “Jonge mensen ademen e-commerce. Als ze iets willen, willen ze het nu. Ook als de winkel dicht is. Dat is de realiteit”, zei Luc Van Mol. Van Quickenborne: “Die evolutie kan je inderdaad niet tegenhouden. Maar klanten verkiezen vaak nog steeds om producten als het ware vast te grijpen en advies in te winnen. Een winkel biedt die meerwaarde.” Van Quickenborne verwijst ook naar de concept-stores en hybride winkels, bijvoorbeeld koffiebars die eveneens boeken verkopen maar dat vandaag niet mogen.
