14- tot 16-jarige mag seks hebben met partner die maximum 5 jaar ouder is, dit is een duidelijke afbakening in het wetsvoorstel van Sabien Lahaye-Battheu. Seksuele handelingen tussen een 14- of 15-jarige en een partner die maximum 5 jaar ouder is, niet langer strafbaar stellen. Dat voorziet een wetsvoorstel van Kamerlid Sabien Lahaye-Battheu en mede-indiener Carina Van Cauter. Op die manier worden dergelijke handelingen, die toch bijna nooit worden bestraft, uit de criminele sfeer gehaald. Open Vld dient als eerste meerderheidspartij een concreet voorstel in, dat de harmonisering van de seksuele meerderjarigheid, zoals voorzien in het regeerakkoord, concretiseert. Lahaye-Battheu benadrukt dat er sprake blijft van aanranding wanneer iemand van 14 of 15 jaar seks heeft met iemand die méér dan 5 jaar ouder is.
“Vandaag worden jongeren vanaf 16 jaar ‘bekwaam geacht om toe te stemmen met het stellen of ondergaan van seksuele handelingen’. Men noemt dit de ‘seksuele meerderjarigheid’. Dat is geen juridisch begrip, het komt in geen enkele wettelijke bepaling expliciet voor. De term zaait bovendien nogal wat verwarring, omdat het onterecht suggereert dat er één welbepaalde leeftijd zou zijn waarop een jongere op seksueel gebied alles mag wat een volwassene mag”, zegt Lahaye-Battheu, die zich afvraagt of de leeftijd van 16 jaar nog beantwoordt aan de sociologische realiteit. Wetenschappelijk onderzoek, in binnen- en buitenland, wijst erop dat jongeren alsmaar vroeger beginnen te experimenteren met seksualiteit.
Huidige juridische regeling
Al enkele jaren woedt er in de juridische wereld een discussie over de problematiek van de ‘seksuele meerderjarigheid’. Van belang daarbij zijn de kwalificaties in het Strafwetboek van ‘verkrachting’ respectievelijk ‘aanranding van de eerbaarheid’.
Volgens het strafrecht zijn bepaalde handelingen alleen strafbaar wanneer het slachtoffer jonger is dan een bepaalde leeftijd. Daarnaast zijn er bepaalde handelingen die sowieso strafbaar zijn en die zwaarder worden bestraft naarmate het slachtoffer jonger is. Dan is er een verzwarende omstandigheid gebaseerd op de jeugdige leeftijd van het slachtoffer.
-14jarigen 14- en 15-jarigen 16-jarigen
seksuele handelingen
zonder penetratie aanranding van de eerbaarheid aanranding van de eerbaarheid geen misdrijf (behalve bijv. tussen gezinsleden)
seksuele handelingen
met penetratie verkrachting aanranding van de eerbaarheid geen misdrijf (behalve bijv. tussen gezinsleden)
Een seksuele penetratie op een 14- of 15-jarige kan niet gekwalificeerd worden als ‘verkrachting’ (wel als ‘aanranding van de eerbaarheid’) aangezien jongeren vanaf 14 jaar ‘bekwaam geacht worden om toe te stemmen met een seksuele penetratie’. Maar men wordt op dat ogenblik dus nog niet ‘bekwaam geacht om geldig toe te stemmen met seksuele handelingen in het algemeen’. “Seks met penetratie mag dus vanaf 14 jaar, kussen en strelen pas vanaf 16 jaar”, vat Lahaye-Battheu de onlogica in de wetgeving samen.
Wetsvoorstel
“Seksuele handelingen, die binnen de maatschappelijk aanvaardbare normen blijven en behoren tot de gangbare experimentele seksuele beleving tussen leeftijdsgenoten, worden sociaal aanvaard. Heel wat moeilijker ligt de discussie als het gaat om seks met een oudere partner. Daarom moeten we niet alleen onderscheid maken tussen seks met leeftijdsgenoten en deze met partners met een leeftijdsverschil, maar moeten we ook bepalen welke leeftijdsgrens er tussen beiden moet worden getrokken”, zegt Lahaye-Battheu.
“Sensoa verwijst naar Canada waar de leeftijdsgrens voor seksuele meerderjarigheid is vastgelegd op 16 jaar, maar seks met penetratie is voor 14- en 15-jarigen wel wettelijk toegestaan met een partner die niet meer dan 5 jaar ouder is. Sensoa pleit dus het niet zonder meer voor een verlaging van de leeftijd. De wet moeten worden verduidelijkt en voorzien dat experimenteergedrag binnen een bepaald kader mogelijk is. Voor Sensoa heeft een verlaging van de leeftijd het voordeel dat jongeren op die manier ook vroeger aanspraak zouden kunnen maken op informatie en begeleiding, hetgeen kan leiden tot veiligere seksuele contacten.”
Het wetsvoorstel van Lahaye-Battheu komt hieraan tegemoet. “We garanderen aan jeugdige leeftijdsgenoten om een normale seksuele ontwikkeling te beleven zonder te moeten vrezen dat ze strafbare feiten plegen. Want niettegenstaande rechters meestal oordelen dat er geen misdrijf werd gepleegd, blijven ze in de criminele sfeer hangen. Politie en parket worden –vaak onnodig- ingeschakeld, bijvoorbeeld door de ouders of de school. Het is belangrijk dat jongeren zich kunnen ontwikkelen in een sfeer die seksualiteit niet criminaliseert en die het gesprek stimuleert. Een aangepast legaal kader moet consensuele seksuele handelingen tussen gelijkwaardige jongeren decriminaliseren en de juridische schemerzone in de huidige wet opklaren. Door de invoering van het maximale leeftijdsverschil worden er garanties geboden op bescherming tegen misbruik.”
Lahaye-Battheu vat samen: “We veranderen de leeftijd op de seksuele meerderjarigheid niet. Aan de bepalingen over ‘verkrachting’ in het Strafwetboek verandert het wetsvoorstel niets. Aan de bepalingen over ‘aanranding van de eerbaarheid’ behouden we een reeks handelingen, die als strafbaar worden bestempeld. Daarop voorzien we de uitzondering voor 14- en 15-jarigen, wanneer ze werden gepleegd met iemand die maximum 5 jaar ouder is. “We hebben bewust de grens op 5 jaar gelegd. Als je het verschil te klein maakt, krijgen we gegarandeerd een rechtszaak over een 19-jarige, die seks heeft met een 15-jarige. Dat kan niet de bedoeling zijn.”
