Open Vld wil ook niet-anonieme zaad- en eiceldonatie mogelijk maken.
Kamerleden Sabien Lahaye-Battheu en Ine Somers willen zaad- en eiceldonoren en wensouders meer keuzemogelijkheden bieden. Vandaag zijn donoren in de regel anoniem. Volgens het wetsvoorstel kan de donor bepaalde informatie prijsgeven over zichzelf of toelaten dat het meerderjarig donorkind hem of haar contacteert. Anonieme donatie blijft uiteraard mogelijk. Nu dinsdag 24 februari vindt er een hoorzitting plaats in de Kamercommissie Volksgezondheid over het voorstel.
Sub- of infertiliteit treft momenteel 10% van de wereldbevolking. Het aantal behandelingen in België op basis van kunstmatige inseminatie is tussen 2006 en 2010 met meer dan 30% gestegen. “Het aantal alleenstaande moeders en lesbische koppels met een kinderwens zit immers in de lift, bij veel vrouwen zijn meerdere pogingen nodig voordat de behandeling succesvol is en er zijn ook veel buitenlandse wensouders die een beroep doen op de Belgische fertiliteitscentra”, legt Lahaye-Battheu uit.
Bijgevolg is er een steeds toenemende vraag naar donoren, die nog versterkt wordt door het feit dat wettelijk gezien per donor maximaal zes bevruchtingen kunnen plaatsvinden met een maximum van twee per gezin. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat uit cijfers van de fertilititeitscentra in Gent, Brussel en Leuven blijkt dat er een tekort aan spermadonoren is.
Anonieme donatie botst met rechten van het donorkind
Momenteel gebeurt de donatie van zaad- en eicellen in de regel volstrekt anoniem, tenzij de wensouders bewust kiezen voor een donor uit de familie- over vriendenkring. “Die anonimiteit maakt dat er relatief gemakkelijk donors worden gevonden. Maar tegelijkertijd zijn er donorkinderen die ijveren voor een verbod op anonieme spermadonatie. Zij claimen het recht van elk kind om de identiteit van zijn of haar biologische vader te kennen. Kinderen die dit recht worden ontzegd, kunnen met identiteitsproblemen kampen”, zegt Ine Somers.
Verschillende belangen komen met elkaar in conflict. Lahaye-Battheu: “Enerzijds zal het aantal donoren gevoelig afnemen door een volledig verbod op anonieme donatie en daardoor komt de kinderwens in het gedrang. In onder meer Duitsland, Nederland, Zweden en het VK is er zo’n verbod, en dito tekort. Anderzijds zijn er de rechten van het donorkind dat er op latere leeftijd baat bij kan hebben om de biologische ouders te kennen.”
Vrije keuze tussen 5 types van donatie
Daarom stellen de liberale Kamerleden voor om aan donoren de keuze aan te bieden tussen 5 types van donatie, waarna de wensouders op hun beurt kunnen kiezen welk soort donor ze willen. Deze keuzevrijheid wordt al aangeboden in Denemarken.
De twee huidige opties blijven behouden, namelijk de volledig anonieme donatie of een donor uit familie- of vriendenkring. “Daarnaast willen we een donor de optie bieden om bepaalde uiterlijke en of persoonlijkheidskenmerken te delen met de wensouders. Een vierde mogelijkheid is dat de donor toestaat dat het donorkind -eens het meerderjarig is- de donor mag contacteren via het fertiliteitscentrum. De vijfde optie is een combinatie van opties 3 en 4: en het kenbaar maken van kenmerken, en de mogelijkheid tot contact”, licht Lahaye-Battheu toe.
“Het is belangrijk om te benadrukken dat zowel de wensouders als de donor in alle vrijheid een keuze moeten kunnen maken tussen deze verschillende mogelijkheden. Volledig anonieme donatie moet dus steeds mogelijk blijven”, verzekert Somers. “Maar de flexibiliteit die op deze manier wordt ingebouwd, zal er enerzijds voor zorgen dat er voldoende donoren zijn en zal anderzijds meer donorkinderen de kans geven om, als ze dat wensen, informatie over hun biologische ouder te verkrijgen”, besluiten de Kamerleden.
Hoorzitting in de Kamer
Aanstaande dinsdag 24 februari vindt er een hoorzitting plaats in de Kamercommissie Volksgezondheid over het wetsvoorstel. Sprekers zijn Jehanne Sosson (UCL), Paul Cosyns (Raadgevend Comité voor Bio-ethiek), Guy Brusselmans (ASBL “Donorfamilies”), Herman Tournaye (UZ Brussel), Willem Lemmens (Universiteit Antwerpen), Bruno Vanobbergen, (Kinderrechtencommissaris), Bernard De Vos (Délégué général aux droits de l’enfant), Jean-Jacques Cassiman (KU Leuven), Luc Roegiers (“Cliniques Universitaires Saint-Luc”), Candice Autin (UMC Sint-Pieter), Guido Pennings (UGent), Stéphanie Raeymaekers (ASBL “Donorkinderen”), Frank Vandekerckhove (UZ Gent).
