Zeldzame heksenveroordeling uit 1603 opgedoken, heks Ursula schuldig bevonden
Deze week is een zeldzaam historisch document met daarop de veroordeling van een heks uit 1603 opgedoken. Het meer dan vier eeuwen oude document wordt aangeboden tijdens een veiling van exclusieve boeken en documenten bij online veilinghuis Catawiki. Er is slechts een handjevol van deze documenten bekend. Het bijzondere aan het document is dat het ondanks zijn ouderdom nog altijd erg goed leesbaar is. Veilingmeester Job Kwakman van Catawiki verwacht dan ook veel belangstelling van musea voor deze veroordeling.
Het document behelst het oordeel van een proces tegen Ursula Grimm uit Mainflingen (Duitsland). In de veroordeling staat dat een dorpsgenoot heeft verklaard dat Ursula met zeven andere ‘heksen’ aanwezig was bij het huwelijk van de duivel. Ursala werd door de rechter daarom tot de dood veroordeeld en belandde op 2 augustus 1603 op de brandstapel. Saillant detail is dat er wordt aangegeven dat de man van Ursula de kosten van de executie moet betalen.
Uniek document
Volgens veilingmeester Kwakman is dit een bijzondere vondst. ”Het document is meer dan 400 jaar oud en nog altijd in uitstekende staat en dat maakt het uniek. Dit document kan historici meer inzicht geven in de heksenprocessen uit die tijd”. De heksenvervolging kostte tussen 1450 en 1750 in Europa aan vele tienduizenden mensen het leven. Alleen al in Vlaanderen werden zo’n 100 heksen tot de dood veroordeeld. De meeste verklaringen uit die tijd kwamen voort uit martelingen. Heksen werden gedwongen om de namen te noemen van andere heksen of mensen die een verbond hadden met de duivel. Daardoor ontstonden er op grote schaal processen. Ook kinderen, mannen en hoogwaardigheidsbekleders kwamen daarbij op de brandstapel. Tijdens de processen werd soms aan de familie van de veroordeelde een officiële veroordeling als bewijs gegeven. Het document in de veiling is zo’n officiële veroordeling.
Veiling
Kwakman hoopt op veel belangstelling van musea. ”Zo’n uniek stuk mag nooit verloren gaan. Het kan de volgende generaties veel leren over de waanzin die er toen in Europa heerste. Er zijn diverse musea die de historie van de heksen tentoonstellen. Het zou heel mooi zijn als dit document uiteindelijk daar terechtkomt”. Naast de heksenveroordeling komen er tijdens de exclusieve veiling van Catawiki 70 bijzondere kavels onder de hamer. Een ander topstuk van de veiling is een zeldzaam boek uit 1505. Het gaat om een ridderroman van vlak na de intrede van de boekdrukkunst, geïllustreerd met 88 houtsneden. Wat bijzonder is aan dit boek, is dat het afbeeldingen van naakte vrouwen bevat, die doorgaans later allemaal gecensureerd werden. In dit exemplaar is dat niet het geval. De verwachting is dat dit boek tussen de 15.000 en 20.000 euro zal opbrengen. De exclusieve boekenveiling op Catawiki duurt nog tot en met zondag 8 februari.
